Bà Dem kể: Năm 1955, khi 15 tuổi, được chọn vào Đội văn nghệ của xã Mường Chanh, huyện Mai Sơn. Trong chuyến biểu diễn giao lưu tại huyện Thuận Châu, tôi may mắn được tuyển thẳng vào Đoàn Văn công và  trở thành diễn viên múa kể từ năm ấy. Năm 1959, Bác Hồ lên thăm đồng bào các dân tộc Tây Bắc tại huyện Thuận Châu, tôi vinh dự được biểu diễn cho Bác xem. Hôm đó, bà biểu diễn 4 tiết mục múa: Tăng bu, Hưn mạy, Múa nón, Múa nhạc, do nghệ sĩ Đinh Chanh và nghệ sĩ Lường Tiến biên đạo. Sau biểu diễn, Bác bắt tay từng người và nói: Các cháu hát hay, múa đẹp lắm, Bác hứa cuối năm nay sẽ cho các cháu cùng Đoàn Văn công Nhân dân Trung ương đi biểu diễn ở các nước xã hội chủ nghĩa.

Bà Lò Thị Dem (đứng thứ 2 từ trái sang) cùng 5 nghệ sĩ múa của Đoàn Văn công Khu tự trị Thái Mèo đi biểu diễn tại Liên Xô.                                                 

Ảnh: Tư Liệu

Bà Dem cười, rồi kể tiếp: Đúng như lời Bác hứa, tháng 8 năm 1959, tôi và các chị: Hà Thị Nghệ, Mai Thị Hồng, Đinh Thị Nìn, Đinh Thị Uôn, Đinh Thị Éo, là những diễn viên múa xuất sắc nhất của Đoàn Văn công khu tự trị Thái - Mèo được về Hà Nội để cùng với Đoàn văn công Nhân dân Trung ương luyện tập và đi biểu diễn các nước xã hội chủ nghĩa. Trước khi lên đường, đoàn biểu diễn báo cáo chương trình cho Bác Hồ duyệt. Sau khi xem song chương trình, Bác dặn: Các cháu đi nhớ giữ gìn phẩm chất đạo đức, giữ gìn nét thanh lịch của người phụ nữ Việt Nam, các cháu cố gắng giữ gìn sức khỏe. Chuyến đi đầu tiên của Đoàn công tác là biểu diễn tại Trung Quốc. Sau đó, Đoàn đến các nước: Liên Xô, Hungari, Rumani, Ba Lan, Tiệp Khắc...

Sau chuyến công tác trở về Đoàn, bà tiếp tục biểu diễn, phục vụ đồng bào các dân tộc trên địa bàn khu tự trị Thái - Mèo. Mỗi lần đi biểu diễn, mỗi diễn viên thường khoác trên lưng 5kg gạo, 1 bình toong nước, trang phục biểu diễn, đồ dùng cá nhân. Ánh đèn sân khấu chỉ đơn giản là 2 chiếc đèn măng sông, hễ có máy bay địch đến là tắt ngay đèn...

Bà được thừa hưởng chất giọng dân ca trong sáng của mẹ, bà hát dân ca dân tộc rất hay, giọng hát của bà mượt mà, rễ đi vào lòng người. Năm 1962, bà tham gia Liên hoan ca, múa, nhạc các Đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp tổ chức tại thủ đô Hà Nội, dự thi ca khúc “Tiếng hát Sông Lam” và đã nhận được Huy chương Bạc cá nhân. Cũng từ năm đó, bà được ban lãnh đạo Đoàn tạo điều kiện cho đi học thanh nhạc tại Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam).

Năm 1971, bà chuyển công tác về Đài Phát thanh Sơn La (nay là Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Sơn La). Bà tiếp tục hát tiếng dân tộc để phục vụ nhân dân. Năm 1982, bà về nghỉ chế độ hưu trí. Bà đã được Chủ tịch nước tặng Huân chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhì.

Bà Dem tâm sự: Kỷ niệm sâu sắc nhất đối với cuộc đời làm nghệ thuật là bà vinh dự được múa cho Bác Hồ xem 4 tiết mục, được nắm tay và chụp ảnh lưu niệm cùng với Bác. Những kỷ niệm luôn trân trọng trong suốt cuộc đời, là động lực để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa.

Lò Hải Lam (CTV)