Lên các xã vùng cao Bắc Yên, từ xã Tà Xùa, Làng Chếu, Xím Vàng đến Hang Chú, nơi đâu cũng thấy cây sơn tra mọc thành rừng, phủ kín những ngọn núi trập trùng. Vào tháng 3 - 4 là mùa sơn tra ra hoa phủ trắng núi rừng, tháng 8-10, bắt đầu vào vụ thu hoạch sơn tra. Những năm gần đây, sản phẩm từ sơn tra đã giúp nhân dân nơi đây xóa đói, giảm nghèo.

Những ngày đầu tháng 8, chúng tôi có dịp tới thăm khu rừng khoanh nuôi và bảo vệ của bản Pót, xã Mường Khoa (Bắc Yên). Hút vào tầm mắt là cánh rừng bạt ngàn xanh tốt với trên 500 ha được nhân dân bảo vệ, chăm sóc.

Từ đầu năm đến nay, Hội LHPN huyện Bắc Yên đã phối hợp với Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh huyện Bắc Yên hướng dẫn nghiệp vụ tín dụng ủy thác vay vốn cho các tổ tiết kiệm và vay vốn của Hội phụ nữ, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc quản lý và sử dụng vốn vay. Hiện, các cơ sở hội đang quản lý 9 chương trình cho vay với tổng số vốn trên 69 tỷ đồng cho 2.270 hộ vay, vận động gửi tiết kiệm được hơn 5,5 tỷ đồng. Qua kiểm tra, các tổ đều sử dụng vốn vay đúng mục đích, trả lãi và gốc đúng hạn.

Để đáp ứng nhu cầu thông tin của người dân cũng như thực hiện 1 chỉ tiêu trong những tiêu chí xây dựng nông thôn mới, năm 2017, huyện Bắc Yên đã đầu tư 670 triệu đồng xây dựng Trạm truyền thanh không dây gồm cột ăng ten và máy phát ở Trung tâm xã: Chiềng Sại, Mường Khoa, Hồng Ngài với 21 cụm loa. Năm 2018, huyện tiếp tục đầu tư 800 triệu đồng xây dựng trạm truyền thanh tại xã: Phiêng Ban, Song Pe, Pắc Ngà, Chim Vàn, Phiêng Côn, Tạ Khoa, Tà Xùa, Háng Đồng và nâng cấp máy phát xã Làng Chếu với trên 60 cụm loa ở các bản.

Trong 2 ngày 12 và 13/8, UBND huyện Bắc Yên đã phối hợp với Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp thương mại Thanh Sơn (Mai Sơn) tổ chức thu mua 9,8 tấn nhãn xuất khẩu sang thị trường Campuchia.

Hơn 20 năm rồi, cứ vào ngày nghỉ cuối tuần, anh Lù A Sáy, sinh năm 1976, bản Tà Xùa C, xã Tà Xùa (Bắc Yên) lại cùng gia đình mang cây giống pơ mu lên quả đồi cách nhà mấy km để trồng. Đây là công việc mà anh đã theo đuổi từ khi còn mười tám, đôi mươi, một công việc nhiều người cho rằng “còn khó hơn lên trời”... Ấy vậy mà, nhẫn nại vào rừng nhặt từng hạt pơ mu về ươm, anh Sáy đã “vá” lại được những mảnh rừng pơ mu và được coi là người sở hữu cây pơ mu nhiều nhất Việt Nam, góp phần khôi phục lại giống gỗ quý từng bị khai thác cạn kiệt...

Từ năm 2016 đến nay, huyện Bắc Yên đã đầu tư hơn 16,4 tỷ đồng xây mới 6 Trạm Y tế xã gồm: Pắc Ngà, Tạ Khoa, Phiêng Côn, Hang Chú, Xím Vàng, Chim Vàn.

Tích cực tìm tòi học hỏi và mạnh dạn áp dụng kỹ thuật vào sản xuất, ông Lừ Văn Muồn, bản Khoa, xã Mường Khoa (Bắc Yên) đã xây dựng thành công mô hình trồng nấm sò, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và giàu dinh dưỡng, tạo nguồn thu nhập ổn định, cao hơn hẳn trồng ngô, lúa.

Chúng tôi đến xã Tạ Khoa (Bắc Yên) sau ảnh hưởng mưa lũ do hoàn lưu cơn bão số 3 gây ra. Điểm dừng chân đầu tiên là bản Nhạn Nọc, để sang nhà văn hóa bản, chúng tôi phải lội qua suối. Nước chảy khá siết, quan sát thấy cát, đá sa bồi, dư âm của trận mưa lũ cách đây không lâu.

Từ ngày 19 - 21/7, trên địa bàn huyện Bắc Yên có mưa kéo dài gây sạt lở nghiêm trọng, thiệt hại về người và tài sản. Phát huy tinh thần xung kích, ngay sau khi xảy ra mưa lũ, Huyện Đoàn Bắc Yên đã thành lập 16 đội thanh niên tình nguyện, huy động trên 300 lượt đoàn viên thanh niên ở các cơ sở đoàn tham gia tháo dỡ di chuyển nhà và tài sản cho 27 hộ có nguy cơ sạt lở cao đến nơi an toàn; tham gia tìm kiếm cứu nạn, tu sửa đường giao thông nông thôn. Đồng thời, tổ chức thăm hỏi, động viên các gia đình bị thiệt hại.

Dọc đường đi vào bản Co Muồng, xã Tạ Khoa (Bắc Yên) rừng phủ xanh dài ngút tầm mắt. Ít ai nghĩ rằng, gần 20 năm trước, nơi đây đã xảy ra vụ cháy lớn gây thiệt hại về người và tài sản, trong đó có 100 ha rừng bị lửa thiêu rụi.

Vô tình “lướt facebook”, tôi như bị hút hồn bởi vẻ đẹp của hồ sen ở xã Hua Nhàn (Bắc Yên), điều khiến tôi bất ngờ nhất, là giữa rừng núi lại có một hồ sen thơ mộng, hoa nở rộ. Tôi chợt nghĩ, nếu những “tín đồ” đam mê khám phá hay chuyên selfie (tự chụp ảnh) biết, chắc sẽ không thể bỏ qua nơi này.

Trong chuyến công tác đầu tháng 7, chúng tôi trở lại xã Phiêng Ban (Bắc Yên) nhận thấy có nhiều đổi thay tích cực. Những con đường bê tông dẫn vào bản khang trang, sạch sẽ và những ngôi nhà cao tầng, nhà sàn lợp ngói san sát nhau...

Có lẽ không nơi nào như huyện Bắc Yên, có hẳn một rừng cây mắc chai rộng vài ha ở ngay đầu cửa ngõ của trung tâm huyện.

Vừa qua, chúng tôi có dịp về bản Cang, xã Phiêng Ban (Bắc Yên). Đi trên con đường bê tông sạch đẹp vào bản, nhiều ngôi nhà khang trang, san sát nhau, đằng xa cánh đồng lúa xanh ngát, cảm nhận được diện mạo nông thôn mới đang hiện hữu nơi đây.

Trong chuyến công tác đến Bắc Yên vừa qua, chúng tôi tới thăm những gia đình người có công với cách mạng vừa được Nhà nước hỗ trợ kinh phí để xây dựng và sửa chữa nhà theo Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg ngày 26/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ. Không còn phải ở trong căn nhà dột nát, thay vào đó là những ngôi nhà chắc chắn, khang trang hơn, ai cũng phấn khởi, nhiều người gọi đó là những “ngôi nhà số 22”.

Những cơn mưa đầu mùa đã làm cho diện tích lúa xuân thêm đủ nước và xanh tốt. Đến Bắc Yên vào những ngày này, chúng tôi cảm nhận rõ không khí lao động tất bật của bà con nông dân nơi đây trong việc chăm sóc lúa vụ xuân.

Ngày 21/5, Hội đồng Đội huyện Bắc Yên đã tổ chức Đại hội cháu ngoan Bác Hồ lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2018 - 2021.

Đến với Bắc Yên, chúng tôi ấn tượng bởi những cảnh đẹp của núi rừng hoang sơ, hùng vĩ, những ruộng bậc thang uốn lượn trên các triền núi, con người nơi đây thật thà, chất phát, mến khách. Những năm gần đây, du lịch ở Bắc Yên được biết đến với những từ khóa trên mạng internet: “Săn mây Tà Xùa”, “chinh phục sống lưng khủng long - xã Háng Đồng” và đây cũng là một trong những điểm du lịch có sức hút mãnh liệt đối với du khách khắp nơi đến khám phá.

HTX xây dựng DV nông nghiệp tổng hợp Chấn Yên, bản Pe, xã Song Pe (Bắc Yên) được thành lập tháng 8/2017 nhằm liên kết các hộ gia đình phát huy lợi thế về khí hậu, đất đai, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong phát triển cây ăn quả, hình thành vùng nguyên liệu tập trung, nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm.